FRANZ ANTON MESMER (1734-1815)
po ukończeniu jezuickiego seminarium duchownego studiował prawo, filozofię, teologię i medycynę. W 1774 r. zaczął leczyć ludzi magnesami, przykładając je do ciała chorego. Według jego teorii magnes leczy choroby wytwarzając w ciele „sztuczny przypływ i odpływ”. Uważał, że każdy człowiek posiada fluid, a choroba jest zaburzeniem w jego przepływie. Terapia natomiast ma polegać na doprowadzeniu do równowagi i odblokowania przepływu fluidu.
Przykładanie magnesów wywoływało u chorych dreszcze i konwulsje. Z czasem Mesmer zaniechał używania magnesów, ponieważ zauważył, że aby wywołać takie doznania u pacjenta wystarczy wykonać nad nim odpowiednie ruchy (tzw.passy) i głaskać jego ciało. Zdobył ogromną popularność.
Na skutek splotu różnych zdarzeń musiał opuścić Wiedeń. Udał się do Paryża, gdzie bardzo szybko zdobył ogromną popularność. Wprowadził terapię grupową. To, co było znamiennego w jego sposobie leczenia to oprawa. Terapia odbywała się przy muzyce. Chorego umieszczano w dużej bali wypełnionej wodą, opiłkami żelaza, butelkami i kawałkami drewna. Do bolących miejsc chorego przykładano metalowe pręty. Mesmer wykonywał zabiegi ubrany w długą szatę. W terapii grupowej chorzy połączeni byli sznurem, który miał umożliwiać przepływ fluidu.
Na skutek konfliktu jaki wywiązał się między nim a jego uczniami, rząd francuski oraz król powołali komisje do zbadania słuszności zarzutów Mesmera, oraz do zbadania moralnych aspektów metod stosowanych przez niego.
W swoim raporcie członkowie komisji napisali: „Wyobraźnia niezależnie od magnetyzmu tworzy cały efekt terapeutyczny. Natomiast nie ma niczego co by mogło potwierdzić istnienie, a tym bardziej nic, co by potwierdzało leczniczy wpływ magnetyzmu zwierzęcego”. Ponadto w tajnym raporcie sporządzonym dla króla napisano, że ze względu na bliski kontakt ciała megnetyzującego z ciałem kobiety, ta metoda leczenia jest zagrożeniem dla kobiecej cnoty.”
Mesmerowi zakazano praktyki i zmuszony był opuścić Paryż.
Mesmera uznaje się za prekursora hipnozy/hipnoterapii jednak sam Mesmer nigdy nie upatrywał leczniczego działania swoich praktyk w sile sugestii i zjawiskach natury psychicznej. Przeciwnie, tłumaczył swoje praktyki w sposób czysto fizjologiczny, a uzdrowienia jako wynik procesu fizycznego. Tłumaczenia psychologiczne kategorycznie odrzucał. Uważany jest za prekursora bioenergoterapii.
ABBE FARIA (1756- 1819)
portugalski ksiądz. Przybył do Francji ze Wschodnich Indii. Był pierwszym, który wiązał hipnozę z sugestią.
Odrzucał teatralną oprawę Mesmera i jego koncepcję magnetycznego fluidu. Przy hipnotyzowaniu stosował technikę fiksacji wzroku na palcach hipnotyzera, zbliżających się do oczu hipnotyzowanego. W 1819 r. opublikował książkę ” O przyczynie snu na jawie, studium natury człowieka”.
JAMES BRAID (1795-1860)
angielski chirurg- okulista. Zafascynowany pokazem francuskiego magnetyzera La Fontaine’a, który pogrążał na estradzie ludzi i zwierzęta w transie hipnotycznym, Braid zajął się badaniem magnetyzmu zwierzęcego.
W swojej pracy Neurhypnology wprowadził naukowo zdefiniowane pojęcia hipnozy, sugestii, hipnotyzera i medium.
Jego metoda hipnotyzowania polegała na ustawieniu przed oczyma hipnotyzowanego błyszczącego przedmiotu (np. płomienia świecy, błyszczącego kartoniuku), w co wpatrywanie się powodowało u hipnotyzowanego naturalne zmęczenie oczu.
Dokładał do tego sugestię rozluźnienia, uspokojenia i senności. Stosował hipnozę do znieczulania. Przeprowadził w ten sposób wiele zabiegów operacyjnych.
JAMES ESDAILE (1808- 1859)
angielski lekarz, przez większość życia praktykujący w Indiach. Metody wprowadzania w trans nauczył się od pewnego Hindusa.
Nazywa się go ojcem znieczulenia przez hipnozę. Przeprowadził w ten sposób tysiące operacji.
A.A. LIEBEAULT (1823-1904)
Uznawał sugestię za podstawę hipnozy. Uważał, że hipnoza jest efektem sugestii i jest stanem wyjątkowo korzystnym do przeprowadzania terapii. Jego zasługą jest ukazanie wpływu słów na człowieka oraz związku hipnozy z sugestią.
Napisał pracę „O śnie i stanach analogicznych, rozważanych z punktu widzenia wpływu dziedziny psychicznej na fizyczną”. Opracował skalę stopnia zahipnotyzowania.
Wraz z Bernheimem stworzył tzw. „Szkołę Nancy” („Szkołę Sugestii”), przeciwstawną Szkole Sarpetriere, której głównym przedstawicielem był J. M. Charcot.
JEAN M. CHARCOT (1825-1893)
światowej sławy neurolog, profesor znanego paryskiego szpitala La Sarpetriere. Twierdził, że hipnoza jest sztucznie wywołanym napadem histerycznym. Badania przeprowadzał na chorych psychicznie.
Być może dlatego hipnozę uważał za stan patologiczny. Według niego zapaść w trans hipnotyczny może tylko histeryk, gdyż charakteryzuje się on podwyższoną sugestywnością.
Wszelkie zjawiska hipnotyczne Charcot oraz jego następcy określali neurozą hipnotyczną. Odrzucał on udział sugestii w transie hipnotycznym. Jako pierwsi do walki z poglądami głoszonymi w Sarpetriere stanęli H. Bernheim i A.A. Liebeault.
HYPOLYTE BERNHEIM (1837- 1919)
francuski lekarz i neurolog, profesor medycyny w Nancy. Zdenerwowany lekturą książki A.A. Liebeault „O śnie i stanach analogicznych, rozważanych z punktu widzenia wpływu dziedziny psychicznej na fizyczną”, postanowił odwiedzić autora, żeby mu oświadczyć, że jest szarlatanem.
Wizyta ta dała taki skutek, że Bernheim zachłysnął się leczeniem przez hipnozę i propagował ją potem do leczenia histerii, zaburzeń łaknienia, depresji, oraz wielu innych chorób psychosomatycznych.
Zarówno on jak i Liebeault głosili, że w trans hipnotyczny może wejść każdy kto chce.
JULIAN OCHOROWICZ (1850-1917)
bardzo ciekawa postać, o szerokiej gamie zainteresowań. Publicysta, filozof, psycholog, poeta, wynalazca, fotograf, przyrodnik. Badacz zjawisk mediumicznych, żywo interesował się spirytyzmem. Był publicystą i teoretykiem pozytywizmu. Ma na koncie kilka wynalzaków z dziedziny telekomunikacji. Stworzył teoretyczne podstawy telewizji monochromatycznej.
Za pracę z dziedziny psychologii oraz fizjologii ludzkiego mózgu i układu nerwowego uzyskał stopień doktora z filozofii Uniwersytetu Lipskiego. Stosował hipnozę jako metodę terapeutyczną. W 1912 r. otworzył pierwsze w Polsce labolatorium psychologii klinicznej. Stworzył pojęcie „ideoplastii”, definiując ją jako energię psychiczną, która dzięki sile wyobrażenia medium będącego w transie może spowodować, że wyobrażenie to oddzieli się od ciała medium i zmaterailizuje się w świecie rzeczywistym.
Medium może również wytworzyć sobie dodatkową część ciała, np. rękę i pukać nią w różne przedmioty. Ideoplastia zachodzi wtedy gdy do urzeczywistnienia, wywołania jakiegoś skutku dochodzi jedynie za pomocą jego wyobrażenia.
ZYGMUNT FREUD (1856- 1939)
austriacki psychiatra i lekarz neurolog, twórca psychoanalizy. Wraz z psychiatrą J. Breurerem stworzył i opublikował teorię nerwic. Przyczyn nerwicy upatrywali w urazach psychicznych z okresu dzieciństwa. Hipnozę traktowali jako metodę katarktyczną, która przez uwolnienie stłumionych przeżyć i emocji z nieświadomości do świadomości leczy nerwice.
Początkowo często korzystał z hipnozy jako narzędzia pomocnego w terapii, potem, z różnych względów, porzucił je.
EMILE COUE (1857- 1926)
francuski farmaceuta, który w pewnym momencie życia zaczął eksperymentować z hipnozą. Uczył się jej od A.A. Liebeault. W wyniku tych eksperymentów stworzył własny system psychoterapii oparty na autohipnozie i autosugestii. W 1913 r. założył Lotaryndzkie Towarzystwo Stosowanej Psychologii, gdzie swoją metodą z powodzeniem leczył różnorodne schorzenia. Jego zdaniem- mantrą było: „Każdego dnia i pod każdym względem czuję się coraz lepiej i lepiej.”
Jego metoda polega między innymi na powtarzaniu tego zdania. Coue mawiał, że nigdy nikogo nie wyleczył a jedynie uczył ludzi jak mają wyleczyć się sami. Napisał „Samo-opanowanie poprzez świadomą autosugestię”, która to książka okazała się sensacją zarówno w Wielkiej Brytanii jak i w Stanach Zjednoczonych.
Jego metoda leczenia została niemal całkowicie zapomniana po jego śmierci, jednak jego teorię rozwinął J. Schultz i dała ona podwaliny pod trening autogenny.
GEORGES GILLES DE LA TOURETTE (1857- 1904)
francuski neurolog. Dziś kojarzony głównie z tzw. zespołem Tourette’a. Interesował się histerią i hipnozą, którym poświęcił trzytomowe dzieło.
Był uczniem Charcota.
JOHANNES SCHULTZ (1884-1970)
niemiecki psychiatra i psychoterapeuta. Z wykształcenia dermatolog. Dopiero później skupił się na neurologii i psychoterapii. Rozwinął koncepcję Emila Coue i stworzył trening autogenny czyli metodę autosugestii i autohipnozy.
Trening autogenny wykorzystywany jest w leczeniu nerwic, zaburzeń psychosomatycznych, neurologicznych, hormonalnych oraz jako metoda relaksacji. Poprawia zdolność koncentracji, redukuje stres i napięcia lękowe.
DAVE ELMAN (1900- 1967)
amerykański hipnotyzer. Jego techniki indukcji hipnozy uważane są za jedne z najskuteczniejszych.
Pozwalają osiągnąć głęboki trans hipnotyczny w zaledwie kilka minut.
MILTON H. ERICKSON (1901-1980)
amerykański psychiatra i hipnoterapeuta. Napisał ponad sto prac z dziedziny hipnozy.
Jego model indukcji hipnotycznych nazywa się hipnozą ericksonowską.
Od 17 roku życia cierpiał na polio, był częściowo sparaliżowany.
Na podstawie metod pracy Ericksona psycholodzy Richard Bandler i John Grinder opracowali tzw.
Model Miltona, który podłożył podwaliny pod ich metodę Neurolingwistycznego Programowania (NLP).
ERNEST HILGARD (1904- 2001)
amerykański psycholog i profesor Uniwersytetu Stanforda. Badacz zjawisk hipnotycznych. Wraz z A. M. Weitzenhofferem opracował Stanfordzką Skalę Podatności Hipnotycznej.
Odkrył i opisał fenomen „ukrytego obserwatora”, czyli części „ja”, która nie ulega hipnozie i sugestii i zdaje sobie sprawę z faktycznego przebiegu transu.
Interpretował hipnozę w ujęciu neodysocjacyjnym.
Przygotowała: Elżbieta Szwaczkiewicz